شامپو ها بدین منظور تولید شده اند تا پوست سر را از چربی های طبیعی که بر اثر ترشح بر روی پوست سر نمایان شده اند، پاک کند و از بروز التهاب های فولیکول مو و دیگر بیماری های مزمن پوستی جلوگیری کنند.
شامپو و اصول شستشوی مو
واژه شامپو از یک کلمه سانسکریت به معنای ماساژ دادن نشات می گیرد. قبل از پیدایش شامپو از مواد گیاهی برای شستن موهای سر استفاده می شده است.
شامپو ها بدین منظور تولید شده اند تا پوست سر را از چربی های طبیعی که بر اثر ترشح بر روی پوست سر نمایان شده اند، پاک کند و از بروز التهاب های فولیکول مو و دیگر بیماری های مزمن پوستی جلوگیری کنند.
به طور دقیق شامپوها برای از بین بردن سبوم، عرق، سلول‌های مرده لایه شاخی پوست، باقی‌مانده محصولات حالت‌دهنده مو و آلودگی‌های محیطی استفاده می‌شوند.
اهمیت شستشوی مو سر
اهمیت شستشوی موی سر از آن جا نشات می گیرد که پوست سر و موها به طور طبیعی با چربی های ترشح شده در سطح پوست سر، نرم نگه داشته می شوند. ترشح چرب، مو و سر را در برابر از دست دادن آب حفظ می کند اما غبار و دوده و آلودگی های دیگر در محیط، به این لایه می چسبند. این فرایند علاوه بر اینکه ظاهر موها را ناخوشایند می‌کند، می‌تواند بر رشد موها اثر منفی داشته باشد و حتی باعث ریزش مو شود. اینجاست که اهمیت شستشوی مناسب موها مشخص می‌شود.
تمامی اصول پاکسازی پوست در مورد شامپو ها نیز مصداق دارد. همچنین تمامی اصولی که بر اساس آن، صابون ها و سورفکتانت ها سبب تمیزی پوست می شوند نیز در مورد شامپو ها صدق می کند.
مواد تشکیل دهنده شامپو
مواد بکار رفته در شامپو ها که سبب تمیزی و پاک کنندگی موی سر می شوند و به تقویت مو ها نیز کمک می کنند و سبب مطلوب بودن برای مصرف کننده ها می شوند شامل موارد زیر است:
سورفکتانت ها
سورفکتانت ها با ساختار شیمیایی خود فرآیند تمیز کردن را انجام می‌دهند. بدین ترتیب که چربی را به همراه آلودگی‌های چسبیده به آن، احاطه می‌کنند و ساختمان‌های شیمیایی به نام میسل به وجود می‌آورند، به‌طوری‌که با آب کشیدن، چربی و آلودگی از پوست و مو برداشته می‌شود.
مخلوطی از سورفکتانت
برخی از سورفکتانت ها قابلیت کف کنندگی و حالت پذیری و نرمی مو دارند که در کنار دیگر سورفکتانت های تمیزی مو، استفاده می شوند.
مواد مرطوب کننده برای موهای خشک
در بسیاری از موارد باید به شامپو مواد مرطوب‌کننده اضافه کرد؛ زیرا تمیز کردن با سورفکتانت موجب پاک شدن چربی طبیعی می‌شود و بدون چربی طبیعی مو کدر می‌شود و نرمی خود را از دست می‌دهد. خصوصا برای موهای خشک که نیاز رطوبت دارند، وجود مواد مرطوب کننده بسیار حائز اهمیت است.
حالت دهنده ها
کاربرد حالت‌دهنده‌ها نرم و درخشان کردن مو است تا راحت‌تر شانه و حالت داده شود. حالت‌دهنده‌ها بخش مهمی از شامپوهای موهای خشک یا صدمه‌دیده (موهای رنگ‌شده یا فر شده) هستند.
مواد کف کننده
این مواد با تولید حباب در آب تولید کف می‌کنند. برای تمیزی بیشتر حتما نیاز به کف اضافی برای افزایش قدرت پاک‌کنندگی شامپو نیست و اثربخشی شامپو بستگی دارد به اینکه بعد از شستشو چگونه به نظر می‌رسد و مصرف‌کننده چه احساسی دارد و نه به مقدار کف تولیدشده.
موادی که سختی آب را می گیرند
این مواد به یون‌های کلسیم و منیزیم متصل می‌شوند (چنگ می‌اندازند) و از چسبیدن آن‌ها به اسیدهای چرب جلوگیری می‌کنند. بدون اضافه کردن مواد سختی گیر، نمک‌های تولیدشده روی قابلیت تمیزکنندگی شامپو تأثیر می‌گذارند.
غلیظ کننده ها
این مواد شامپو را غلیظ می‌کنند. این مواد هیچ تأثیری روی خصوصیات تمیزکنندگی شامپو ندارند؛ ولی باعث می‌شوند که شامپو ظاهر بهتری داشته باشد.
صدفی کننده ها
این مواد به شامپو ها اضافه می شوند تا به آن ها حالت صدفی و درخشندگی بدهند.
مواد رنگی و عطر ها
مواد رنگی و عطر ها برای جذابیت بیشتر به شامپو ها اضافه می شوند البته بهتر است از این طور شامپو ها استفاده نشود زیرا ممکن است به پوست سر آسیب بزنند.
مواد نگه دارنده
مواد دیگری برای نگهداری طولانی‌مدت شامپو به آن اضافه می‌شود که شامل نگه‌دارنده‌های گوناگون، آنتی اکسیدان ها و محلول کننده‌ها هستند و موجب تثبیت مخلوط مواد در شامپو می‌شوند (سورفکتانت ها خاصیت محلول کنندگی دارند).
مواد خاص
شامل ویتامین‌های مختلف (مثل ویتامین B و E)، عصاره‌های گیاهی، تخم‌مرغ، عسل، جوجوبا، آلوئه ورا و مواد دیگر می‌شود.